Vicenç
Arnaizen bideoaren inguruko nire iruzkina
Unibertsitate giroan egiteko
ohitura ez daukagun ariketa bat egin nahi nuke iruzkin honetan zehar:
erreferente akademiko eta ideologikotzat aurkeztu zaigun pertsona baten ideiak
entzun eta, berdinen arteko elkarrizketa batean baikeunden, horiek zalantzan
jartzea. Argi daukat ez dela hori eskatzen zaidana, baita atrebentziatzat
ulertu litekeela ere, baina zilegi zaidala deritzot.
Psikologo balearraren hitzetan,
mendebaldeko gizarte orok, ezin baita mendebaldeko gizarte bakarraz hitz egin,
arazoei aldian-aldiko erantzuna emateko joera dauka. Ideia horretan sakontzen
hasita, hizlaria egin duguna eta egin ez duguna errepasatzen aritzen da uneoro.
Ez dugula aurreikuspenik egin, ez garela behar bezala prestatu... Egia den
arren norbanakook komunitate bezala jokatzeko aukerak baztertzera egiten
gabiltzala, ez ote da Sistemaren errua gizarteko partaide orok
indibidualismorako eta norberekerirako joera izatea? Joera hori ez ote da Sistema
berorren indar anitzek bilatu eta sustatua? Hortaz, gure kontzientzia
kolektiboa ezabatu duenaren eskuetan gauden heinean, ez ote da agintarien
papera ukatu zaigun elkar-zaintzaren ordezko sintetiko bat bilatu eta
hauspotzea?
Zalantza sortzen zait benetan gu
ote garen bizi izan dugun egoera kaotiko eta lazgarri horren errudun; benetan
aukera izan ote dugun berori konpondu edo aurreikusteko. Are gehiago, Vicenç
Arnaiz jaunak “gu” hitza erabiltzen duen aldiro zalantza sortzen zait talde
horretan nor sartzen ote den eta nor uzten ote dugun kanpoan. Hizlariak
kuarentenan bizitakoaren baldintzatzaile zuzen gisara ulertzen du norberaren
egoera sozioekonomikoa. Ukatu ezin den afera dugu hori, zalantza izpirik gabe;
hala ere, zergatik ez bilatu zenbait egoera sozioekonomiko latzen eragile
zuzenak, irudi lezake, bestela, modu naturalean sortutako ezberdintasunez ariko
ginatekeela. Irudi lezake, esate baterako, gosea pasatzen duen nerabearena dela
gosea pasatzearen karga; gizarteak (komunitateak nahi bada) ezin duela ezer
aldatu, ezin duela ezertan eragin. Bere horretan, konformismoa eta
indibidualismoa sustatzeko ideia izan daitekeena.
Etxeetako giro nahasiaz, errutinen
galeraz edo berdinkideen arteko harremana apurtzeaz hitz egiten digu gerora
autoreak, baita haur orok ordenagailu baten aurrean landu ezin izan dituzten
alderdi sozial eta afektiboez. Nahitaezkoa iruditzen zait haurrek galdu duten
guztia aipatzea, hezkuntza-komunitatearen parte garen heinean egi gordina hau
baita: ez dugu asmatu umeei haien lekua eskaintzen, ez dugu haiek zaintzen,
babesten eta haien garapenean laguntzen asmatu. Gainera, modu berean, ez dugu
egoera zaurgarrian dagoen inor babesten asmatu. Izan dira gurean,
herrigintzatik sortutako zenbait zaintza-gune (jende helduari erosketekin laguntzeko
kanpainak, klase-borroka irakurketa batetik sortutako janari-bilketak,
genero-ikuspuntu batetik zaintzak partekatzeko saiakerak...) baina eskolak,
instituziotatik edan ohi duen gizarte-eragilea izaki, ez du asmatu horietara
batzen. Ez du asmatu horiek sustatzen, zabaltzen, hedatzen, hauspotzen,
babesten...
Eskolak komunitatea sortzeko,
elkarrengana batu gaitezen lortzeko baliabide indartsuak dauzka, bere inguruan
dabiltzan agente guztien aniztasunetik hasita, bere baitan lan egiten duten
hezitzaile, psikologo, zaintzaile... Orduan, zergatik ez du eskolak
zaintza-sare horietan parte hartu? Ez ote da txikienak babesteko modu ederra
haien inguruan bizi dituzten egoerak erraztea? Eskola hezkuntza-eragilea da,
ados, baina gizartea eraldatzen saiatze hutsak ez ote du hezkuntza-sistemaren
hobekuntza ekarriko?
Hizlariak, aurrerago,
berrogeialdiak maila sozioekonomiko altuko etxeetan eskainitako aukerez hitz
egiten digu; batzuek arreta jarri ahal izan dutelako etxeko txikienengan,
haiekin sukaldean aritu ahal izan direlako, ipuinak irakurri, kalitatezko
denbora eskaini finean. Psikologoa oraingo egoerari so jartzen da gerora,
sentsazio afektiboak, bizipenak eta ideiak ordenatu ahal izateko baliabide eta
tresnak eskainiz baina, berriro ere, pribilegioen aulkitik mintzo dela dirudi;
behar duena zaintzea karitate kontua dela irudikatuz, edo hala iruditzen zait
niri.
Irakurriko ez duena kritikatzea
erraza da zentzu batean, ez baitut erantzunik jasotzeko arriskurik, ez bainaiz
hitzak neurtzen aritzera derrigortua sentitu. Hala ere, nire ustetik eta nire
errealitatetik ari natzaio lerro hauek irakurtzen dituenari eta horretarako
aukera eskaintzea eskertzekoa da. Agian nire bizipenek baldintzatuta ariko naiz
baina, ez ote gara denok hala ari?
Iruzkinak
Argitaratu iruzkina